Tryb życia, jaki w dzisiejszych czasach prowadzi większość z nas, nie sprzyja niestety naszej ogólnej kondycji i zdrowiu psychofizycznemu. Brak ruchu, siedząca praca, niezdrowe odżywianie, długotrwały stres… Czynniki te, jak wynika z danych GUS, sprawiają, że aż 61% mężczyzn i 45% kobiet ma nadwagę lub jest otyła a co czwarta kobieta i co piąty mężczyzna cierpią z powodu bólów kręgosłupa. Szacunkowo ocenia się jednak, że nawet 80% społeczeństwa Polskiego może mieć problemy z kręgosłupem!
Ból i różnego rodzaju dysfunkcje utrudniające nam codzienne wykonywanie obowiązków, coraz częściej zmuszają nas do korzystania z pomocy specjalistów –lekarzy i fizjoterapeutów. Istnieje szereg możliwości radzenia sobie z tego typu problemami. Do najczęściej stosowanych metod należą: farmakoterapia (kuracja lekarstwami), termoterapia (wykorzystywanie ciepła lub zimna), fizykoterapia (prądy, laseroterapia, magnetoterapia, ultradźwięki), balneoterapia (surowce naturalne, peloidy np. borowina, siarka), masaże oraz kinezyterapia, czyli leczenie ruchem. Każda z tych metod jest skuteczna, ale należy pamiętać, że tylko kompleksowa i systematyczna terapia może przynieść długotrwałą poprawę naszego stanu zdrowia. Nie możemy zapominać również o profilaktyce, gdyż jak powszechnie wiadomo - lepiej zapobiegać niż leczyć. Codzienna nawet mała dawka ruchu, może w dużym stopniu przyczynić się polepszenia naszego samopoczucia.
Kinezyterapia (z grec. kinesis –ruch) jest podstawową formą rehabilitacji ruchowej, wykorzystywanej w różnego rodzaju dysfunkcjach narządu ruchu, po zabiegach operacyjnych, a także jako element poprawiający ogólną sprawność i wydolność organizmu.
Kinezyterapię podzielić możemy na dwa rodzaje – miejscową oraz ogólną. Kinezyterapię miejscową stosuje się najczęściej przy możliwości określenia dokładnej lokalizacji problemu. Kinezyterapia ogólna stosowana jest jako forma dopełnienia procesu usprawniającego i ma na celu ogólną poprawę zdrowia i wydolności organizmu.
Należy pamiętać, że organizm człowieka powinien być traktowany jako całość. Często dolegliwości w danym miejscu wynikają z problemów w zupełnie innej części ciała, np. ból kręgosłupa spowodowany jest schorzeniem biodra. Dlatego tak istotne jest, abyśmy dbali o naszą ogólną sprawność.
Celem kinezyterapii (zarówno miejscowej jak i ogólnej) jest przywrócenie możliwie największej sprawności psychofizycznej. Uzyskać to można poprzez przywrócenie ruchomości w stawach, rozluźnienie mięśni, zwiększenie ich siły i wytrzymałości, poprawę wydolności krążeniowo –oddechowej oraz korygowanie wad postawy i złych nawyków ruchowych.
Najbardziej docenianą przez pacjentów formą kinezyterapii są ćwiczenia indywidualne. W Malinowych Hotelach pobyty lecznicze rozpoczynają się konsultacją z lekarzem specjalistą oraz terapeutą, dzięki czemu można dokładnie ocenić i zdiagnozować problem, co ma ogromne znaczenie przy doborze odpowiednich ćwiczeń. Zabiegi z zakresu kinezyterapii indywidualnej najczęściej wykonywane są w gabinecie, wyposażonym w drabinki, materace i łóżka. W niektórych przypadkach (np. przy chorobach zwyrodnieniowych, znacznym osłabieniu siły mięśniowej) wskazane jest, aby prowadzić ćwiczenia w środowisku wodnym. Korzystając z zabiegów kinezyterapii jedyne o czym należy pamiętać to to, aby ubrać się w luźny, wygodny, niekrępujący ruchów strój. Nie powinniśmy również wykonywać ćwiczeń na siłę – róbmy tyle ile możemy.
Przed rozpoczęciem ćwiczeń zaleca się zastosowanie innych zabiegów z zakresu fizjoterapii, np. masażu, krioterapii miejscowej. Spowoduje to zmniejszenie bólu i rozluźnienie mięśni - w rezultacie ruch będzie łatwiejszy do wykonania.
Kinezyterapia indywidualna rozpoczyna się od wywiadu, diagnostyki i oceny stanu zdrowia pacjenta: zakresu ruchomości w stawach, siły mięśniowej, lokalizacji miejsc bólowych. Doświadczony terapeuta nie pominie tego etapu, gdyż wie, że trafna diagnoza jest kluczem do sukcesu. Niestety często zdarza się tak, że diagnozowanie pacjenta przebiega w szybki i niedbały sposób, co skutkuje tym, że program usprawniania jest źle dobierany. Konsekwencją tego jest brak postępów, bądź co gorsze – nasilenie negatywnych objawów. Dlatego należy zwracać uwagę na to, czy kinezyterapeuta poświęca czas na dokładne poznanie naszego schorzenia. W tej części nie bez znaczenia jest również dobra współpraca z pacjentem – im więcej informacji przekaże terapeucie (dokumentacja schorzenia, zdjęcia rentgenowskie, USG, zaświadczenia o wcześniejszej rehabilitacji itp.), tym dokładniejsza będzie diagnoza. Gdy etap diagnozy mamy już za sobą, możemy przejść do głównej części usprawniania czyli do ćwiczeń. Duża trafność ich wyboru spowoduje, że efekty rehabilitacji będą szybsze i trwalsze. Istnieją różnego rodzaju ćwiczenia, które dobierane są w zależności od stanu i możliwości pacjenta. W najcięższych przypadkach, gdy pacjent nie jest w stanie wykonać ruchu, stosowane są ćwiczenia bierne – czyli wykonywane przez terapeutę. W lżejszych stanach stosuje się ćwiczenia czynne, wspomagane, ogólnokondycyjne. Atrakcyjność ćwiczeń zwiększa się poprzez używanie wszelkiego rodzaju przyborów: lasek, piłek, taśm, hantli itp. Warto o tym pamiętać, gdyż ćwiczenia wykonywane z przyjemnością na pewno przyniosą lepsze rezultaty.
Dobry terapeuta jest połową sukcesu, druga połowa zależy od pacjenta – jeżeli będzie przykładał się do ćwiczeń, będzie wykonywał je systematycznie, konsekwentnie i dokładnie, wtedy można, mieć pewność, że nastąpi poprawa. Skuteczność ćwiczeń wzrośnie, jeżeli nasza rehabilitacja nie zakończy się wraz z opuszczeniem gabinetu. Ćwiczyć tak naprawdę można wszędzie – w domu, w pracy, w biurze. Wystarczy prosty zestaw ćwiczeń wykonywanych codziennie i można zapomnieć o środkach przeciwbólowych na długie miesiące.
Obecnie najlepsze efekty w usprawnianiu pacjentów przynoszą zajęcia z wykorzystaniem metod kinezyterapeutycznych, czyli dokładnie opracowanych schematów postępowania z uwzględnieniem danej jednostki chorobowej. Do najczęściej stosowanych metod należą: terapia manualna, PNF, McKenzie, NDT –Bobath, Metoda Vojty.
Zabiegi terapii manualnej skutecznie wspomagają leczenie m.in.:
- zaburzeń w obrębie kręgosłupa szyjnego, które powodują bóle migrenowe, bóle głowy i karku;
- zaburzeń w obrębie kręgosłupa piersiowego i lędźwiowego;
- wad postawy;
- zespołów korzonkowych;
- zaburzeń w obrębie stawów kończyn (biodrowym, kolanowym, łokciowym).
Terapia manualna jest praktyczną częścią medycyny i do niedawna uprawnienia do jej wykonywania posiadali jedynie lekarze. Obecnie cieszy się ona coraz większą popularnością. Już nie tylko lekarze, ale również i fizjoterapeuci nabyli umiejętności z tego zakresu, co pozwala im na szersze zastosowanie swojej wiedzy, lepszą ocenę i dobór programu rehabilitacji. Zabiegi z wykorzystaniem terapii manualnej przyczyniają się do skrócenia czasu leczenia. Poprawiają sprawność ruchową, przy równoczesnym ograniczeniu leczenia farmakologicznego. Sam zabieg terapii manualnej jest całkowicie bezbolesny. Zamierzony efekt osiąga się poprzez zastosowanie odpowiednich technik i pozycji ułożeniowych. Ponadto w Malinowych Hotelach pacjent otrzymuje szereg informacji dotyczących czynności życia codziennego, np. sposobu spania, siedzenia, czy podnoszenia ciężkich przedmiotów. Informacje te są o tyle istotne, że są elementem profilaktyki.
Kinezyterapia jest doskonałą formą rehabilitacji, gdyż można ją stosować niezależnie od wieku. Zarówno dzieci, jak i osoby starsze mogą bez przeszkód korzystać z tego rodzaju zabiegów. Jedynymi przeciwwskazaniami ogólnymi do kinezyterapii są ostre stany zapalne stawów, ostre okresy chorób układu krążenia i oddechowego, ciężki ogólny stan chorego i stany gorączkowe.
Tak duża możliwość doboru ćwiczeń, powoduje, że każdy znajdzie coś dla siebie. Dla jednych najbardziej odpowiednią formą okażą się ćwiczenia grupowe w wodzie, dla innych gimnastyka indywidualna. Wskazana jest również aktywność poranna, np. aquaaerobic, jogging, czy też joga, które zapewnią nam zastrzyk energii na cały dzień.
Dużym zainteresowaniem cieszą się ćwiczenia na świeżym powietrzu – tak popularny ostatnio Nordic Walking, to doskonała forma usprawniania w przypadku dysfunkcji narządu ruchu, czy problemów kardiologicznych.
Leczenie ruchem może odbywać się pod okiem fachowców, jednakże nie musi. Pamiętajmy o tym, że każda aktywność ruchowa - gimnastyka, pływanie, jazda na rowerze to również forma kinezyterapii. Wykorzystujemy wolny czas w sposób, dzięki któremu będziemy mogli cieszyć się dobrym stanem zdrowia przez długie lata.
Urszula Rybarczyk, Kierownik Fizjoterapii,
Hotel**** Medical SPA Malinowy Dwór
Terapia ruchem w leczeniu schorzeń narządów ruchu jest nieodzownym elementem rehabilitacji. Dzięki kinezyterapii poprawiamy nie tylko ogólną kondycję fizyczną, ale przede wszystkim stopniowo niwelujemy ból karku, kręgosłupa, czy rwy kulszowej.
