Zacznijmy jednak od tego czym jest dializa nerek? To najczęściej stosowana metoda w leczeniu zaawansowanych chorób nerek. Jest ratunkiem dla osób, którym nerki odmówiły posłuszeństwa. Jest to jedyna metoda, obok przeszczepu, która pozwala przez długie lata utrzymać przy życiu pacjentów z całkowicie zniszczonymi nerkami.
Nerki to taki narząd, od którego sprawnej pracy zależy życie człowieka. W każdej nerce znajduje się około miliona mikroskopijnych jednostek strukturalno-czynnościowych zwanych nefronami, które w procesie filtracji usuwają z krwi nadmiar wody oraz produktów przemiany materii. W sytuacji, gdy nerki nie mogą usuwać nadmiaru wody z organizmu oraz produktów metabolizmu z krwi u chorego pojawia się złe samopoczucie oraz typowe objawy zaburzenia funkcji nerek. Stan taki określamy jako „niewydolność nerek” lub „choroba nerek” może mieć ona przebieg ostry lub przewlekły. Ostra niewydolność nerek to często powikłania po ciężkich zakażeniach, rozległych poparzeniach, zatruciach substancjami chemicznymi także przedawkowania leków. Stan taki może być odwracalny gdy przyczyna zostanie usunięta, a nerki wznowią swoją pracę. W takim przypadku dializa jest konieczna tylko do czasu aż nerki zaczną funkcjonować prawidłowo. Natomiast przewlekła niewydolność nerek to stan w którym stopniowo dochodzi do całkowitej utraty czynności nerek.
Dializa jest zatem leczeniem, które zastępuje prace niewydolnych nerek, czyli usuwa zbędne produkty przemiany materii z krwi oraz nadmiar wody z organizmu. Naśladuje podstawowe funkcje nerki. Dializę możemy podzielić na dwa rodzaje: hemodializę i dializę otrzewnową.
Hemodializa jest przeprowadzana za pomocą urządzenia zwanego sztuczną nerką. W tym przypadku krew dializowanego krąży między jego organizmem, a sztuczną nerką. W czasie jednego zabiegu przez sztuczną nerkę przepływa od 50 do 70 litrów krwi. Zabieg trwa od 4 do 5 godzin i przeprowadzany jest co 2-3 dni.
Z kolei dializa otrzewnowa jest metodą wewnątrzustrojową i polega na wprowadzeniu do jamy brzusznej płynu dializacyjnego, do którego z krwi na zasadzie osmozy przechodzi woda i zbędne produkty przemiany materii. Pacjent sam wymienia płyn dializacyjny od 3 do 5 razy w ciągu doby lub korzysta z cyklera, który podłączany na noc automatycznie dokonuje wymiany płynu dializacyjnego. Dializa otrzewnowa jest metodą tańszą i nie zabuża normalnego trybu życia chorego tak jak hemodializa. Jednak wymaga od pacjentów bardzo starannych nawyków higienicznych oraz dużej samodyscypliny.
Wybór rodzaju dializy i momentu jej zastosowania zależą od stanu pacjenta i wyników przeprowadzonych badań.
Dodatkową formą leczenia mogą być turnusy organizowane dla osób dializowanych przez Uzdrowisko Wysowa S.A.
„Od 1994 r. w sanatorium „Biawena” w Wysowej-Zdroju prowadzone są turnusy dla chorych na cukrzycę. Program leczenia oparty jest na: edukacji terapeutycznej chorych, kontroli podstawowych parametrów wyrównania metabolicznego, adekwatnej farmakoterapii, stosowaniu diety oraz wysiłku fizycznego dostosowanego do wydolności chorego. Najważniejszym celem leczenia jest prewencja przewlekłych powikłań cukrzycy i jej najgroźniejszych następstw, m.in. przewlekłej choroby nerek. Kuracja w uzdrowisku to okazja do modyfikacji niewłaściwych nawyków żywieniowych, skorygowania braku aktywności fizycznej, modyfikacji leczenia farmakologicznego, praktycznego wdrożenia samokontroli. Efekty leczenia wyrażają się poprawą wyrównania cukrzycy, w tym również redukcją nadwagi. Ułatwia to kuracja pitna wodami mineralnymi, z których słynie uzdrowisko Wysowa-Zdrój. Istotny jest wpływ edukacji na poprawę stosowania się do zaleceń lekarskich (compliance), co przekłada się na lepszą współpracę z pacjentem.
Przewlekła choroba nerek jest schorzeniem niebezpiecznym, ale wcześnie wykryta poddaje się leczeniu. Proste, rutynowe badanie moczu i krwi oraz ciśnienia tętniczego mogą ujawnić wczesne oznaki problemów z nerkami. Jeśli już wiemy o problemie, to można spowolnić, a nawet zatrzymać postęp choroby a także znamiennie zredukować chorobowość sercowo-naczyniową. Wobec znacznego rozpowszechnienia PChN i dużych kosztów leczenia, powstają programy zapobiegania, wykrywania i leczenia jej wczesnych stadiów.
W prewencji i leczeniu PChN olbrzymią rolę odgrywa postępowanie niefarmakologiczne. Otwiera to możliwość wykorzystania leczenia uzdrowiskowego w walce z tą chorobą. Chorych z PChN należy zachęcać do redukcji nadwagi, wdrażania nawyków zdrowego żywienia, ograniczania spożycia soli, zaprzestania palenia, ograniczenia spożycia alkoholu, wzrostu aktywności fizycznej. W leczeniu wykorzystuje się wody mineralne.
Od 1993 r. w Wysowej-Zdroju działa pierwszy w Polsce Ośrodek Dializ Pozaustrojowych. Dysponuje 9 stanowiskami. Opiekę zapewniają specjaliści nefrolodzy oraz doświadczony personel średni. Od 1995 r. możliwość przyjazdu do uzdrowiska mają również chorzy dializowani otrzewnowo. Wysowa-Zdrój to miejsce, w którym udało się połączyć zdobycze współczesnej medycyny z możliwościami niefarmakologicznego leczenia uzdrowiskowego.
Obecnie w Polsce stałego dializowania wymaga ok. 12 tysięcy osób, a rocznie ta liczba wzrasta średnio o 7-10 procent. Zaledwie 10 pacjentów stacji dializ to osoby czynne zawodowo. Powoli jednak zmienia się świadomość chorych poddawanych dializoterapii, rośnie liczba dializ gościnnych, a pacjenci coraz częściej decydują się na wakacyjne wyjazdy i normalne życie zawodowe.
Wiele osób poddających się dializie zmaga się z chorobą nie tylko fizycznie, ale również psychicznie. Nie są w stanie poradzić sobie z tym że przewlekła choroba diametralnie zmieni ich życie. Cierpią na różnego rodzaje lęki dotyczące własnej osoby. Często zadają sobie pytania: co z nimi będzie, jak bardzo choroba zmieni ich życie, czy poradzą sobie z wszystkimi problemami, czy będą musieli zrezygnować z pracy, kariery, wyjazdów. W takiej sytuacji ważne jest oparcie chorego w kimś bliskim, tacy pacjenci lepiej znoszą chorobę.
Dializa zmienia życie chorych, ale nie musi nim rządzić!
Ośrodek posiadający turnus dla osób dializowanych:
Uzdrowisko Wysowa S.A.- Szpital Uzdrowiskowy Beskid
Diagnoza: transplantacja nerek! Co czuje człowiek słysząc te słowa od lekarza? Czy będzie musiał całkowicie zmienić swoje życie? Czy dializy muszą być wyrokiem?
